Porcelana jest (obok kamionki, fajansu i porcelitu) jednym z rodzajów ceramiki. Powstaje przez zmieszanie glinki kaolinowej ze skaleniem i kwarcem oraz wypalanie uformowanych wyrobów w wysokich temperaturach, mieszczących się w przedziale 1200-1400°C. Wysoka temperatura wypału oraz lepsza jakość używanych składników nadaje porcelanie cechy odróżniające ją od innych rodzajów ceramiki. Należą do nich cieńsze, lekko przejrzyste ścianki, większa wytrzymałość mechaniczna i odporność na wyszczerbienia, nieprzepuszczalność dla cieczy oraz biel, trudna do uzyskania w innych gatunkach ceramiki. Reasumując, każda porcelana jest ceramiką, ale nie każda ceramika jest porcelaną.

Najbardziej szlachetnym rodzajem porcelany jest porcelana kostna (bone china). Do jej produkcji stosuje się tzw. mączkę kostną, którą łączy się z glinką kaolinową oraz skaleniem, a następnie wypala w wysokich temperaturach, podobnie jak tradycyjną porcelanę. Charakteryzuje ją wysoki poziom bieli i przejrzystości oraz wytrzymałości mechanicznej, a także ekskluzywne wykończenie powierzchni.

Ojczyzną porcelany są Chiny, gdzie naczynia ze szkliwionej ceramiki potrafiono produkować już wiele wieków przed nasza erą. Trudno określić jeden moment, w którym produkcja porcelany wyparła produkcję szkliwionej ceramiki, ale wykopaliska archeologiczne dowodzą, że produkcja porcelany w dzisiejszym rozumieniu (czyli uzyskanej z połączenia kaolinu, skalenia i kwarcu, o czystej bieli, cienkich ściankach i dużej wytrzymałości) była rozpowszechniona w Chinach już za czasów dynastii Tang, w VI i VII wieku.

W okresie dynastii Song (X-XIII wiek) produkcja porcelany w Chinach nie tylko odbywała się już na skalę przemysłową, ale też osiągała coraz to nowe szczyty pod względem technologicznym oraz wzorniczym. W tym czasie porcelana nie była jeszcze w ogóle znana w Europie, a kiedy w okresie wielkich odkryć geograficznych trafiła do Europy, natychmiast stała się ważnym elementem statusu na dworach królewskich i szlacheckich. W języku angielskim naczynia z porcelany nazwano po prostu "china", to słowo jest w użyciu do dzisiaj i oznacza porcelanę.

W wielu europejskich krajach próbowano odtworzyć chińską technologię produkcji porcelany, niestety bez sukcesu. Nawet przywiezione z Chin na początku XVI wieku próbki kaolinu, kluczowego materiału do produkcji porcelany, nie pomogły europejskim alchemikom. Technologia i kompozycja surowców były nadal dla nich niezrozumiałe. Niezliczone ilości prób podejmowanych w kolejnych latach przynosiły kolejne porażki, aż do roku 1708, kiedy to w niemieckiej Saksonii, Waltherowi von Tschirnhaus udało sie wyprodukować twardy, biały i półprzejrzysty rodzaj porcelany, wykorzystującej kombinację kaolinu i alabastru.

W 1712 roku sekrety produkcji porcelany chińskiej zostały ujawniona Europie przez Jezuitę Ojca Francoisa Xaviera d'Entrecolles, który po latach przebywania w Chinach swoje spostrzeżenia i zdobytą wiedzę opisał w pracy "Lettres édifiantes et curieuses de Chine par des missionnaires jésuites". W ten sposób sekret przestał być sekretem, a jego ujawnienie otworzyło europejskim producentom drogę do własnej produkcji. Od tego czasu w dziedzinie produkcji porcelany nastąpił jeszcze jeden ważny przełom. Było nim opracowanie technologii produkcji porcelany kostnej, która w składzie, oprócz kaolinu i skalenia, wykorzystuje mączkę kostną. Miało to miejsce w Wielkiej Brytanii w 1748 roku.
Niezależnie od tego, ile fabryk porcelany powstało w Europie od czasu ujawnienia sekretu chińskiej technologii, Chiny pozostają do dzisiaj największą na świecie potęgą w dziedzinie produkcji porcelany, również tej kostnej, która została wynaleziona w Europie.